چه عوامل و چه چالش هایی پیش روی توافق یا به نوعی آتش بس در یمن وجود دارد؟
می توان گفت جنگ مانع از توافق بود و گفتگوهای یمنی-یمنی را متوقف کرد. یمن بعد از کناره گیری علی عبدالله صالح در حال شکل دهی به یک نظام بود. آن ها در حال مذاکره با یکدیگر در حال گفتگو برای چگونگی قانون اساسی بودند که این جنگ شروع شد و مانعی برای پیش روی و شکل گیری این نظام شد. اما اکنون در یمن، جنگ، جنگ حکومت سعودی با مردم است. به نظر می رسد در مورد جنگ هایی که بین دو رژیم برقرار می شود، امکان اجرای آتش بس وجود دارد، اما در جنگی این چنینی تجربه نشان می دهد که کم تر چنین اتفاقی می افتد. گروه های یمنی کمتر در این مذاکرات شرکت می کنند. یعنی هر چند در حال حاضر چیدمانی از گروه هایی که قبلا با هم مذاکره داشته اند تشکیل شده است. بنابراین اجماعی تشکیل شده است، اما این اجماع به تشکیل یک حکومت منجر نشده و متاسفانه رژیم سعودی مجموعه نیروها را به رسمیت نمی شناسد و در واقع شاید مانع اصلی هم همین است، دوم این که در بخش دیگری نیروهای القاعده و نیروهای شبه داش علیه مردم می جنگند و با اجتماعی از نیروها که ارتش هم جزو آن هست، در حال جنگ می باشند. در این جا هم باز بحث توافق و مذاکره به نظر طنز می رسد، در واقع گروه القاعده رسمیتی ندارد که به عنوان یک طرف مذاکره کننده شناخته شود و لذا گروه های یمنی نمی پذیرند که با آن ها مذاکره کنند، چرا که آن گروه های تروریستی هست که در هیچ جای جهان رسمیت ندارند.
عبد منصور و بازیگران عربی حامی او چه اصولی برای هر گونه آتش بس مد نظر دارند؟
در حال حاضر آن ها اصلا حرفی از توافق نزده اند، آن ها خواستار شرایطی هستند که بتوانند منصور هادی را در آن جا مستقر کنند و او را به عنوان رئیس جمهور قانونی یمن اعلام کنند. حال آن که چنین چیزی در بین هیچ یک از گروه های یمنی که مقبولیت مردمی دارند، پذیرفته نیست که منصور رئیس جمهور باشد. از نظر آنان منصور هادی مشروعیت ندارد و اگر سنگ بنای اولیه توافق به رسمیت شناخته شدن منصور شود، طبیعتا نمی تواند مورد پذیرش گروه ها باشد و این خود یک مانع برای هرگونه آتش بس در یمن می شود.
طرف سعودی یا ائتلاف عربی چه نگاهی به آتش بس یا گفتگوهای یمنی دارد؟
این ها تاکنون نشان داده اند که حتی نیروهای سازمان ملل را هم نپذیرفتند، هیچ کجا نشانه کافی، برای این که نشان دهد آن ها خواستار آتش بس هستند، نبوده است. آن ها اتهاماتی را علیه گروه های یمنی مطرح می کنند که هیچ کدام از آن ها قابل پذیرش نیستند. به عبارت دیگر هیچ کدام بیانگر آنکه ریاض در صدد شرکت در یک توافق باشد، نبوده است. حتی در مورد ژنو حرفی زده نشد. در مجموع آن چه عربستان تا کنون دنبال کرده، به هیچ وجه به عنوان یک توافق به معنی واقعی نبوده است. آن ها پیوسته گروه های مختلف را متهم کرده اند، اما این که آن ها به سمت صلح روند و اقدامات نظامی نشان دهنده دیدگاه سیاسی آن ها هست. آن ها همه شهرها، گروه ها و مذاهب را بدون استثنا مورد حمله قرار می دهند، با این کار آن ها اعتراف می کنند که به هیچ صلحی معتقد نیست.
چه چالش های منطقه ای یا فرامنطقه ای برای رسیدن به آتش بس پیش روی یمن وجود دارد؟
عزم بسیار جدی از طرف هیچ یک از سازمان های بین المللی برای برقراری صلح هنوز وجود ندارد. ما منتظر بودیم که جامعه بین المللی و کشورهای میانجی و کشورهای مدعی حقوق بشر میانجیگری کنند. اما سکوتی که حاکم شده است، نشان دهنده این است که هیچ یک از آن ها طرفدار آتش بس نیستند. حتی گروه هایی که دم از مشکلات مردم و بهداشت جهانی می زنند، در مورد بحث آتش بس سکوت می کنند. بنابراین در وهله اول عزمی وجود ندارد.
دوم اینکه به نظر می رسد که عربستان با هزینه کردن مبالغی از درآمدهای نفتی در سطح بین الملل مانع جدی قضایا می شود و از آتش بس جلوگیری می کند. استراتژی و راهبرد آن ها ایجاد یک حکومت دست نشانده در یمن است.
چه چالش های دیگری می تواند فراروی آتش بس و یا صلح در یمن باشد؟
یکی از مسائل، مکانی است که بتوانند مذاکره کنند؛ در مرحله بعد هم موضوعاتی در ارتباط با آتش بس است که از اهمیت بسیاری برخوردار است. تا زمانی که جنگ ادامه داشته باشد، طبیعتا هیچ گونه گفتگویی نمی تواند به عنوان گفتگوی جدی صورت گیرد. همچنین موانع دیگر آتش بس، عدم توازن نظامی است. نبود این توازن دلیل اصلی فراهم نشدن زمینه برای برقراری آتش بس است. موانع دیگر نیز موانعی هست که به عرف برمی گردند. از نگاه دیگر ما هیچ گاه نباید فراموش کنیم که علت اصلی صورت نگرفتن آتش بس این است که جنگ یمن جنگ دولت با مردم است و در داخل مردم هم یک سری گروه های تروریستی در حال کشتار غیر نظامیان هستند. جنگ دو چهره دارد، یک چهره داخلی که به عنوان جنگ داخلی از آن یاد می شود و یکی هم حملات هوایی است.
با توجه به وضعیت موجود چه بازیگرانی از رسیدن به آتش بس و صلح در یمن پشتیبانی می کنند؟
همه طرف هایی که خواستار توقف کشتار در یمن هستند، طبیعتا طرفدار آتش بس هم هستند. آن ها خواستار احقاق حقوق مردم هستند. متقابلا کسانی مخالف اند که این روند را به نفع سیاست های غرب و عربستان می دانند.
آیا در کوتاه مدت ممکن است آتش بس و یا صلحی در یمن برقرار شود؟
چون یمن در جبهه مقاومت قرار دارد، لذا آن چه در حال اقدام برای آتش بس است، دقیقا همان جریانی است که در غزه بوده است. در غزه زمانی بحث آتش بس مطرح شد که اسرائیلی ها ناگزیر شدند دست هایشان را بالا ببرند، لذا می توان گفت زمانی شرایط آتش بس برای یمن برقرار می گردد که عربستان به دلیل نگرانی از تبعات جنگ ناگزیر به پذیرفتن آتش بس و توافق شود. لذا احتمال آتش بس وجود دارد. در حال حاضر عربستان نگران واکنش هایی که ممکن است اتفاق بیفتد است، مخصوصا التهابات داخلی و مخالفت های داخلی عربستان را آزار می دهد، لذا به نظر می رسد سعودی ها به دلیل نگرانی های موجودشان خواستار آتش بس شود. در همین راستا عمان میانجیگری هایی را آغاز کرده است. عمان در این قضیه در حال نقش آفرینی هست. البته این موضوع به شرایط ریاض هم بستگی دارد، شرایط ریاض شرایط مساعدی نیست و موجب می شود ناگزیر به پذیرش آتش بس شوند.
منبع: رصد
